Er verdwijnen steeds meer herbiciden uit de markt en een chemische onkruidbestrijding wordt in veel teelten een steeds grotere uitdaging. In het demonstratieproject ‘Onkruidbestrijding 2.0’ zocht Inagro uit in welke mate een mechanische onkruidbestrijding een aanvulling op of een vervanging van een chemische behandeling kan betekenen.
Na twee jaar proeven blijkt dat een mechanische onkruidbestrijding een haalbare optie blijkt in gangbare teelten. De kostprijs ligt echter altijd hoger en de werkorganisatie is een pak uitdagender.
Combinatie van technieken in zes teelten
In 2020 en 2021 legden Inagro, KBIVB, Hooibeekhoeve en Proefhoeve Bottelare proeven aan in zes teelten: knolselder, witloof, wortel, bieten, cichorei en mais. In deze teelten zagen we een gedeeltelijke of volledige mechanische onkruidbestrijding mogelijk én het zijn ook teelten waar de druk op beschikbare herbiciden groot is. We testten voor elke teelt enkele scenario’s uit waarbij we enerzijds enkele chemische behandelingen vervingen door mechanische behandelingen of anderzijds, waar enkel in de rij herbiciden toepasten en schoffelden tussen de rij.
Er werd, afhankelijk van de teelt, gebruik gemaakt van wiedeggen, schoffels, branders en rijbespuitingen. Al deze technieken zijn op vandaag courant beschikbaar en betaalbaar.
Plek voor mechanische onkruidbestrijding in gangbare teelt
Na twee jaar proeven aan te leggen, kunnen we besluiten dat mechanische onkruidbestrijding zeker een plaats kan hebben in gangbare teelten. Voor elke teelt zijn er minstens enkele scenario’s die werkbaar zijn en die, zowel in het droge jaar 2020 als het natte jaar 2021, goede resultaten gaven.
Kostprijs mechanische onkruidbestrijding
De rendabiliteit in een teelt blijft belangrijk en daarom maakten we voor alle technieken en scenario’s een kostprijsberekening. Daarvoor baseerden we ons op de aankoopprijs en afschrijfperiode van de machines, werkingskost, personeelskost, besparing van fytomiddelen… Die kostprijsberekening deden we zowel voor het werk in eigen beheer als werk uitgevoerd door een loonwerker.
Daaruit blijkt dat een onkruidbestrijding waarbij chemie en techniek gecombineerd wordt in praktisch elk scenario duurder is. Je moet niet alleen extra materiaal aankopen, de tijdsbesteding voor de toepassingen is ook een belangrijke factor.
Enkele conclusies
- Een combinatie van rijenspuiten en schoffelen is vaak vrij duur. Beide behandelingen vragen tijd en de besparing in fytomiddelen is vaak onvoldoende om de meerprijs te dekken.
- Branden in witloof is duur, maar is vaak de enige manier om na opkomst van onkruid voldoende te corrigeren om de teelt toch te doen slagen.
- In bieten zijn de eerste FAR-behandelingen nog steeds noodzakelijk, maar vanaf dan kan de teelt mechanisch goed onderhouden worden. De kostprijs is zelfs vergelijkbaar met een klassiek herbicideschema.
- Knolselder en mais kunnen 100% mechanisch (wiedeggen en schoffelen) onderhouden worden. De meerkost is bij mais wel een stuk hoger dan bij knolselder.
- Ruggenteelten blijven een uitdaging omdat het schoffelen tussen de ruggen tijd vraagt en dus de kostprijs optrekt. Bandbespuiting op de rug lukt perfect.
Rol voor loonwerkers
De uitdaging bij mechanische onkruidbestrijding is dat je tijdsvenster voor behandelingen niet heel groot is. Bovendien vragen mechanische doorgangen meer tijd dan een bespuiting. In dat opzicht zien we voor loonwerkers een interessante rol weggelegd. Zij kunnen de handelingen die meest tijd vragen, zoals schoffelen of branden, overnemen van de teler. Vaak is het areaal voor een teler ook te klein om grote investeringen in een gesofisticeerde machine met grote werkbreedte en/of camerabesturing rendabel te maken.
Mechanische onkruidbestrijding vraagt ook een andere manier van werken. Wiedeggen doe je nog voor je onkruid ziet. Schoffelen werkt het best als het onkruid niet groter is dan 2-3 cm en je moet doorgaan met mechanische doorgangen zolang het gewas niet gesloten staat.
Mechanische onkruidbestrijding werkt dus niet als een noodrem voor als het chemisch niet gelukt is. Als je ziet dat een bodembehandeling onvoldoende werkt door bijvoorbeeld de droogte, dan kan een schoffelbewerking een perfecte aanvulling zijn.
Afspraken met de loonwerker
Maak vooraf goede afspraken met de loonwerker en bel hem liever iets te vroeg dan iets te laat. Dan is de kans op een mooi resultaat het grootst en levert het zowel voor de landbouwer als de loonwerker een succesvolle samenwerking op.
Bron: Inagro